زخم بستر، مشکلی است که در سالمندان و بیمارانی که برای مدت طولانی در یک مکان مشخص مانند تخت یا ویلچر به سر می‌برند، ایجاد می‌شود. پیشگیری از زخم بستر در سالمندان تنها در صورتی امکان‌پذیر است که دلایل ایجاد آن را دانسته و آن‌ها را به حداقل برسانید. درمان زخم بستر در سالمندان با روش‌های مختلفی انجام پذیر بوده و اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، این پروسه راحت‌تر خواهد بود. در این مطلب می‌خواهیم روش‌های پیشگیری زخم بستر در سالمندان و روش‌هایی که برای درمان آن‌ها به کار برده می‌شود را بررسی کنیم. با خدمات پرستاری پرستار برتر همراه باشید.
چه چیزی باعث ایجاد زخم بستر می شود؟
بیماران سالمندی که به دلیل سکته مغزی، سکته قلبی، کما، مشکلات عصبی و … نیاز به استراحت مطلق داشته و قادر به حرکت نیستند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به زخم بستر خواهند بود. در این افراد، حتی با جابه‌جایی مرتب و تغییر وضعیت بدنی بیمار یا حتی استفاده از تشک مواج، باز هم امکان بروز زخم بستر وجود دارد و این موضوع به دلیل فشار مداوم روی نقاط حساس بدن است.
همچنین، عوامل دیگری مانند بالا رفتن سن، آسیب نخاعی، دیابت و رژیم غذایی نامناسب نیز می‌تواند خطر ابتلا و پیشرفت زخم بستر در بیماران سالمند را افزایش دهد. این عوامل باعث آسیب به بافت‌های بدن، کند شدن روند بهبودی و افزایش خطر زخم بستر خواهند شد.
در صورت وجود این شرایط، باید سالمند هر چند ساعت یک بار بنشیند یا به طور کلی وضعیت بدنش تغییر کند. این تغییرات فشار را تقسیم کرده و به پیشگیری از زخم بستر کمک خواهند کرد.
همچنین بخوانید: خدمات نگهداری از معلولین در منزل
زخم بستر چگونه تشخیص داده می شود؟
روش های بهبود زخم بستر در سالمندان با توجه به زمان تشخیص آن متفاوت است. هر پرستار یا به طور کلی فردی که از افراد سالمند مراقبت می‌کند، باید سطح پوست را به دقت بررسی کرده و بروز زخم بستر را در مراحل اولیه تشخیص دهد. فرایند ایجاد این مشکل در افراد سالمند متفاوت بوده و در هر مرحله علائم خاصی ایجاد خواهد شد:
- مرحله 1: در این مرحله، ناحیه زخم، قرمز به نظر رسیده و حرارت بالایی دارد. گاهی ممکن است پوست در این ناحیه تیره‌تر بوده و به رنگ آبی یا بنفش تغییر پیدا کند. علاوه بر این، درد، خارش یا سوزش نیز احساس می‌شود.
- مرحله 2: با پیشرفت زخم بستر، آسیب بیشتری در ناحیه زخم ایجاد شده و ممکن است زخم باز شده و خراش یا تاول ایجاد شود. در این مرحله، فرد درد قابل توجهی داشته و پوست اطراف آن نیز تغییر رنگ می‌دهد.
- مرحله 3: در این مرحله، ناحیه زخم به دلیل آسیب در زیر سطح پوست، ظاهری فرو رفته پیدا می‌کند.
- مرحله 4: در مرحله چهارم آسیب زیادی در ناحیه زخم ایجاد شده و زخم بزرگتر می‌شود. ممکن است ماهیچه‌ها، تاندون‌ها، استخوان‌ها و مفاصل درگیر شوند. عفونت این مرحله بسیار جدی‌تر بوده و نیاز به درمان سریع دارد.
پرستار سالمند و افرادی که در کنار آن‌ها زندگی می‌کنند، با بررسی مداوم پوست بدن، می‌توانند تشخیص دهند که کدام مرحله از زخم بستر در حال شکل‌گیری است و با توجه به این موضوع برنامه درمانی خاصی را انجام دهند.
همچنین بخوانید: راهنمای جامع خدمات پرستار آی سی یو در منزل
عوارض ایجاد زخم بستر
نظافت و مراقبت صحیح از زخم، استفاده از وسایل کمکی، تغذیه سالم و فعالیت بدنی مناسب می‌تواند به مدیریت و پیشگیری از ایجاد زخم بستر و عوارض آن کمک کند. همچنین، اهمیت شروع درمان مناسب و مراقبت‌های منظم برای بیمارانی که زخم بستر دارند نیز نباید نادیده گرفته شود. در اینجا می‌خواهیم به چند مورد از عوارض ایجاد زخم بستر در افراد سالمند اشاره کنیم:
سلولیت عفونی
سلولیت عفونی، نوعی عفونت باکتریایی است که به بیماری پوستی منجر می‌شود. این عفونت باید درمان شود و نمی‌توان آن را به حال خود رها کرد. سلولیت عفونی باعث عفونت غشاء زیر پوستی شده و ظاهر آن یک سطح قرمز است که با گذر زمان گسترش یافته و بزرگتر می‌شود. در افرادی که دچار زخم بستر می‌شوند، سلولیت عفونی یکی از عوارض شایع بوده و در کسانی که دچار آسیب عصبی شده‌اند، درد آن احساس نمی‌شود.
عفونت استخوان و مفاصل
عفونت ناشی از زخم بستر ممکن است به مفاصل و استخوان‌ها نیز برسد. عفونت مفاصل یا آرتریت سپتیک می‌تواند به غضروف و بافت مفاصل آسیب برساند و عفونت استخوان یا استئومیلیت نیز می‌تواند عملکرد مفاصل و قابلیت حرکت اندام را کاهش دهد.
همچنین بخوانید: نحوه پرستاری و مراقبت از بیماران ام اس در منزل
سرطان
یکی دیگر از عوارض زخم بستر، سرطان است. اگر زخم‌های روی پوست در طولانی مدت درمان نشوند، منجر به سرطان خواهند شد. این نوع سرطان را با نام کارسینوما می‌شناسند که معمولا در سلول‌های پوستی یا اندام‌های بافتی دیده می‌شود.
سپسیس
عفونت زخم بستر و گسترش عفونت در تمام بدن، ممکن است منجر به سپسیس شود. این بیماری عفونتی خطرناک بوده و منجر به عوارض جدی در سیستم بدن خواهد شد. در واقع، در برخی موارد سپسیس تهدیدی برای زندگی سالمند است.
نکات درمان زخم بستر در افراد سالمندان
مراقبت از زخم بستر در مراحل اول و دوم بسیار مهم بوده و معمولاً با انجام دقیق فرایند درمان، زخم‌ها بهبود پیدا خواهند کرد. اما در مراحل سوم و چهارم، درمان سخت‌تر بوده و ممکن است زمان بیشتری برای بهبودی نیاز باشد. اگر در منزل از سالمند در معرض زخم بستر یا فردی که دچار مشکلات حرکتی است، مراقبت می‌کنید، باید نکات زیر را در نظر بگیرید:
- از بالش‌ها و کوسن‌های فومی و نرم استفاده کنید تا فشار روی محل زخم کمتر شود. برخی از بالش‌های مخصوص پر از هوا یا آب هستند و انتخاب بهتری برای این بیماران خواهند بود.
- نوع بالش مورد استفاده شما بسته به نوع و موقعیت زخم و اینکه آیا فرد در تختخواب یا صندلی چرخدار قرار گرفته، متفاوت است.
- مکانی که در معرض ایجاد زخم است را به صورت متناوب تغییر دهید. به عنوان مثال اگر سالمند روی صندلی چرخ دار است، هر 15 دقیقه موقعیت او را تغییر دهید. همچنین اگر روی تختخواب قرار گرفته، هر 2 ساعت این کار را انجام دهید.
- اگر زخم بستر در مرحله اول بوده و دردی حس نمی‌شود، می‌توانید زخم را با آب و صابون ملایم شست‌وشو دهید. البته قبل از آن باید در مورد استفاده از شوینده مناسب با پزشک سالمند مشورت کنید.
- زخم‌هایی که در مرحله دوم هستند، باید با آب و نمک تمیز شوند تا بافت‌های سست و مرده از بین بروند.
- می‌توانید از محلول‌های ضدعفونی کننده یا مرطوب کننده برای تمیز کردن برخی از زخم‌ها استفاده کنید.
- مصرف مواد غذایی که سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند، می‌توانند به بهبود زخم بستر کمک کنند. برای انجام این موضوع باید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
- هرگونه تغییر در رنگ، بو، یا ترشحات زخم را به پزشک اطلاع دهید. در برخی موارد، ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک باشد.
- در مورد خدمات بهداشتی مهم با یک پزشک یا متخصص مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند راهنمایی‌های دقیقی را برای نگهداری به شما ارائه دهند.
زخم بستر را در مراحل اولیه تشخیص دهید…
در این مطلب در مورد روش‌های پیشگیری از زخم بستر در سالمندان و درمان زخم بستر در سالمندان صحبت کردیم و با توجه به آن‌ها می‌توانید بهترین مسیر را برای برطرف کردن این مشکل در پیش بگیرید.
زخم بستر یک بیماری شایع است که به ناحیه‌ای از بدن فشار زیادی وارد کرده و در صورت عدم درمان می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. درمان‌های مختلفی برای این مشکل وجود دارد که تمام پرستاران سالمند با آن‌ها آشنا هستند. بنابراین با استخدام یک پرستار سالمند در منزل می‌توانید به پیشگیری زخم بستر در سالمندان کمک کرده و روند درمان این مشکل را به دست افراد متخصص در این زمینه بسپارید.
اگر هم پرستار مناسبی در نظر ندارید، از موسسه پرستار برتر کمک بگیرید. پرستار برتر با پرستاران حرفه‌ای و آموزش دیده همکاری داشته و بهترین فرد مناسب با نیاز سالمند را به منزل شما اعزام می‌کند.
سوالات متداول
آیا امکان بهبود کامل زخم بستر وجود دارد؟
بسته به شدت و نوع زخم بستر، امکان بهبود کامل وجود دارد. شما می‌توانید با درمان مناسب، مراقبت و مداوا، بسیاری از زخم‌های بستر را درمان کنید. در برخی موارد، زخم‌های بستر ممکن است درمان طولانی‌تری را نیاز داشته باشند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت وجود علائم زخم بستر، تغییر در علائم زخم، تشدید درد، تورم شدید، ترشحات ناسالم و علائم عفونت، باید به پزشک مراجعه کنید.
چه علائمی نشان دهنده شروع زخم بستر در سالمندان است؟
علائم شروع زخم بستر شامل قرمزی و تورم در ناحیه زخم، درد، تغییر رنگ پوست، تشکیل خراش و ترشحات غیرطبیعی است.
چه روش‌هایی برای پیشگیری از زخم بستر در سالمندان وجود دارد؟
برخی از روش‌های پیشگیری شامل تغییر وضعیت بدن به طور منظم، استفاده از وسایل حمایتی، حفظ تمیزی و مرطوب نبودن پوست و تغذیه مناسب هستند.
چه روش‌های درمانی برای زخم بستر در سالمندان وجود دارد؟
روش‌های درمانی شامل تمیز کردن و ضدعفونی زخم، استفاده از پانسمان‌ها، داروها، تغذیه سالم و استفاده از روش‌های تسریع التیام زخم مانند سلول‌های بنیادی و لیزر را می‌توانید در این پروسه به کار گیرید.
چه عواملی خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش می‌دهند؟
عواملی مانند بیماری‌های مزمن، بی‌حرکتی، ناتوانی در تغییر وضعیت بدن، تغذیه نامناسب، مصرف برخی از داروها، خشک شدن پوست و استفاده از وسایل نامناسب می‌توانند خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش دهند.
چقدر طول می‌کشد تا زخم بستر درمان شود؟
مدت زمان بهبودی زخم بستر به شدت و مرحله بیماری بستگی دارد. در زخم‌های نسبتا عمیق، 1 تا 4 ماه طول می‌کشد تا بهبودی کامل حاصل شود.
