به دنیا آوردن نوزاد نارس یکی از تجربه‌های سخت برای والدین بوده و استرس زیادی را به همراه دارد. اگر نیاز به پرستاری از نوزادان نارس در منزل دارید، باید کلیه نکاتی که در این شرایط باید به آن‌ها توجه شود را در نظر بگیرید. البته گاهی مراجعه به یک مرکز پرستاری برای دریافت خدمات مراقبت از نوزادان نارس در خانه نیز مناسب بوده و می‌تواند به شما کمک کند. در ادامه، راهکار نگهداری از نوزادان نارس در منزل را بیان کرده‌ایم و پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای متن با خدمات پرستاری پرستار برتر همراه باشید.
چه نوزادانی نارس به حساب می‌آیند؟
اگر نوزاد شما قبل از هفته 37 بارداری به دنیا بیاید، نارس محسوب می‌شود. بر اساس گزارشاتی که اعلام شده، نوزادان نارس در سه دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
- Late preterm: نوزادانی هستند که بین هفته 34 تا 36 به دنیا می‌آیند.
- Moderately preterm: نوزادانی هستند که بین هفته 32 تا 34 به دنیا می‌آیند.
- Very preterm: نوزادانی که زودتر از هفته 32 به دنیا می‌آیند.
- Extremely preterm: این نوزادان در هفته 25 بارداری یا قبل از آن متولد می‌شوند.
هر چه نوزاد شما زودتر به دنیا بیاید، کوچک‌تر خواهد بود. در این مواقع، معمولا سر او نسبت به بقیه اعضای بدنش بزرگتر به نظر رسیده و چربی کمتری خواهد داشت. به دلیل وجود چربی بسیار کم، پوست او نازک و شفاف‌تر بوده و ممکن است رگ‌های خونی زیر پوست مشخص باشند. همچنین ممکن است موهای لانوگو که در رحم رشد می‌کند نیز در پشت و شانه‌های او دیده شوند که در نوزادان معمولی در بدو تولد یا کمی بعد از آن می‌ریزند.
از آنجایی که نوزاد زودتر از موعد به دنیا آمده، احتمالا دمای معمولی اتاق را نتواند تحمل کند و بعد از تولد او را زیر دستگاه گرمایش قرار می‌دهند تا دمای بدنش تنظیم شود. به همین دلیل است که پس از زایمان به سرعت به اتاق NICU منتقل می‌شود، زیرا تجهیزات پرستاری نوزاد نارس به طور کامل در آنجا وجود دارد.
مهارت‌های مراقبت از نوزاد نارس
نوزادان نارس، احتمالاً در 2 سال اول زندگی خود به مراقبت ویژه‌‌ای نیاز دارند؛ به ویژه اگر هنگام تولد وزن آن‌ها کمتر از 1.4 کیلوگرم باشد. زمانی که فرزند خود را از بیمارستان به خانه می‌آورید، می‌توانید با رعایت تنها چند نکته به سلامت، رشد و تکامل او کمک کنید. در ادامه نکاتی را برای مراقبت‌های نوزاد نارس ارائه کرده‌ایم که به رشد فرزندتان کمک بیشتری می‌کنند:
مراجعه به پزشک
بلافاصله پس از خروج نوزاد از بیمارستان، زمانی را برای دیدار با یک پزشک متخصص، اختصاص دهید. او باید کودک را بررسی کرده، وزن او را اندازه گیری و به شما در مورد فرایندی که برای نگهداری از او در منزل باید داشته باشید، توضیح دهد.
تغذیه کودک
مهم‌ترین نکته برای نگهداری از نوزاد نارس، توجه به تغذیه او است. در این مواقع، ممکن است شیردهی برای فرزند شما مناسب نباشد، زیرا کودک به دلیل تاخیر در رشد، نمی‌تواند به درستی از سینه مادر تغذیه کند. همچنین احتمالا به دلیل تولد زودهنگام نوزاد، شیر مادر برای تغذیه کودک به اندازه کافی نخواهد بود.
برای حل این مشکل باید حتما با پزشک خود مشورت کرده و احتمالا مجبور باشید که با دوشیدن شیر و استفاده از شیشه، غذای نوزاد را تامین کنید. همچنین گاهی شیر خشک‌های مناسب و با ویتامین و آهن نیز به دستور پزشک تجویز می‌شوند تا به رشد و سلامت نوزاد کمک کنند.
مراقبت از رشد کودک
نوزادان نارس ممکن است در 2 سال اول زندگی خود به اندازه یک نوزاد کامل رشد نکنند و معمولاً قد و وزن کمتری داشته باشند، اما گاهی با یک جهش رشدی به همسن و سال‌های خود خواهند رسید.
پزشک برای ثبت رشد کودک، یک نمودار رشد در نظر می‌گیرد و علاوه بر قد و وزن، زمان شروع فعالیت‌های خاص مانند نشستن و راه رفتن و … را نیز در آن مشخص می‌کند. این کار به بررسی رشد متعادل یا نامتعادل کودک کمک خواهد کرد.
همچنین بخوانید: مراقب (پرستار) کودک در جمهوری
سازگاری با برنامه غذایی کودک
اکثر نوزادان نارس به 8 تا 10 بار شیر خوردن در طول روز نیاز دارند. بیش از 4 ساعت بین شیر خوردن فاصله نیندازید، چرا که بدن او دچار کم آبی خواهد شد. معمولا 6 تا 8 بار نیاز به تعویض پوشک در طول روز نشان دهنده رسیدن میزان کافی آب به بدن کودک شما است. اگر با وجود برنامه منظم غذایی نوزاد، احساس کردید که وزن کودک متوقف شده یا در حال کاهش است، باید حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
شروع برنامه غذایی جامد
برای دادن غذاهای جامد به کودک خود عجله نکنید. 4 تا 6 ماه پس از موعد اصلی تولد نوزاد باید این کار را انجام دهید. نوزادان نارس در بدو تولد به اندازه نوزادان واقعی رشد نمی‌کنند و ممکن است زمان بیشتری طول بکشد تا توانایی بلع خود را بهبود بخشند. اگر کودک شما مشکلاتی در این زمینه داشته باشد، ممکن است پزشک رژیم غذایی خاصی را برای او تجویز کند.
همچنین بخوانید: معرفی پرستار کودک یار و شرح وظایف آن
برنامه خواب منظم
اگرچه نوزادان نارس نسبت به نوزادان معمولی تعداد دفعات بیشتری در طول روز می‌خوابند، اما مدت زمان خواب آن‌ها کمتر است. بهتر است کودک نارس خود را به پشت بخوابانید و از خواباندن او روی شکم به طور جدی خودداری کنید. همچنین از یک تشک سفت و بدون بالش برای خواباندن او کمک بگیرید. خواباندن کودک روی شکم و تشک نرم در نوزادان زودرس باعث می‌شود تا با بیماری‌هایی مانند سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) روبه‌رو شوند که اصولا در هنگام خواب رخ می‌دهد.
بررسی دید کودک
دید کودک خود را به طور مرتب بررسی کنید. انحراف چشم در نوزادان نارس بیشتر دیده می‌شود که البته با رشد او خودبه‌خود از بین خواهد رفت. ممکن است پزشک از شما بخواهد که در صورت داشتن این مشکل، او را نزد چشم پزشک ببرید. برخی از نوزادان نارس به بیماری چشمی به نام رتینوپاتی نارس (ROP) مبتلا هستند که در آن رگ‌های خونی کوچکی به طور غیر طبیعی در چشم رشد می‌کند. اگر احتمال بروز این مشکل وجود داشته باشد، پزشک از شما می‌خواهد تا فرزندتان را نزد یک متخصص ببرید.
بررسی شنوایی کودک
احتمال بروز مشکلات شنوایی در نوزادان نارس نسبت به نوزادان معمولی بیشتر است. اگر متوجه شدید که کودک شما صدایتان را نمی‌شنود، سریعا موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. می‌توانید شنوایی کودک خود را با ایجاد صدا در پشت یا کنار او بررسی کنید.
همچنین بخوانید: اصول مهم روش نگهداری از کودک سندروم داون
کلام آخر…
پرستاری از نوزادان نارس در منزل، سخت‌تر از کودکانی است که در زمان درست به دنیا می‌آیند. نوزادان نارس با مشکلاتی مانند دشواری تنفس، دشواری در تغذیه، نیاز به تماس با مادر و مشکلات مربوط به دمای بدن مواجه می‌شوند و راهکار نگهداری از نوزادان نارس، کمک می‌کند تا بتوان این مشکلات را مرتفع کرد. بهره‌گیری از روش‌های درست مراقبت از نوزادان نارس در خانه، می‌تواند شرایط رشد بهتری را برای نوزادان فراهم کند.
در کنار این، می‌توان از یک مراقب و پرستار حرفه‌ای نیز برای نگهداری از کودک کمک گرفت. پرستار برتر، با پرستاران حرفه‌ای همکاری داشته و می‌تواند برای نگهداری از نوزاد در این برهه زمانی به شما کمک کند.
سوالات متداول
چگونه نوزاد نارس را از عفونت و بیماری‌ها در امان نگه داریم؟
برای این منظور کافی است که در مهمانی‌های شلوغ حضور نداشته باشید و او را به مکان‌های آلوده نبرید.
آیا روش دریافت واکسن در نوزادان نارس با نوزادان معمولی متفاوت است؟
خیر. فرقی نمی‌کند نوزاد شما در چه زمانی به دنیا بیاید، در هر صورت باید واکسن‌های مناسب را در موعد مشخص دریافت کند.
چه مکمل‌هایی برای نوزادان زودرس مناسب است؟
معمولا برای استفاده از مکمل‌ها باید با پزشک متخصص مشورت کنید، اما مکمل‌ها‌ی شیر مادر که حاوی مقدار زیادی کلسیم و فسفر هستند، مناسب خواهند بود.
تغذیه با شیر مادر برای نوزادان نارس در چه بازه‌های زمانی است؟
هر 90 دقیقه باید نوزاد را با شیر مادر تغذیه کنید.
